MAIIAM CONTEMPORARY ART MUSEUM / ALL(ZONE)

พิพิธภัณฑ์ศิลปะร่วมสมัยใหม่เอี่ยม  

Text: ทัดจันทร์ เกตุสิงห์สร้อย
Photo: Soopakorn Srisakul

ในช่วงครึ่งปีแรกที่ผ่านมา ดูเหมือนแวดวงศิลปะบ้านเราจะตื่นตัวเป็นพิเศษ ทั้งการจัดงานต่างๆ ที่ดูเหมือนว่ารัฐบาลจะเริ่มหันมาผลักดันให้ศิลปะมีความสำคัญมากยิ่งขึ้น รวมถึงการเปิดตัวของแกลเลอรีใหม่ๆ ด้วยเช่นกัน เรากำลังพูดถึง แกลเลอรีน้องใหม่ล่าสุดบนถนนสายเชียงใหม่-สันกำแพง MAIIAM Contemporary Art Museum พิพิธภัณฑ์ศิลปะร่วมสมัยแห่งใหม่ล่าสุดจากจังหวัดเชียงใหม่

พิพิธภัณฑ์ศิลปะร่วมสมัยใหม่เอี่ยม เกิดจากพลังเปี่ยมจิตวิญญาณของครอบครัวบุนนาค-เบอร์เดอเลย์ ริเริ่มโดยคุณพัฒศรี บุนนาค ภรรยาผู้ล่วงลับ ของคุณฌอง มิเชล เบอร์เดอเลย์ ผู้ประกอบกิจการค้าขายวัตถุโบราณชาวฝรั่งเศส ที่ผันตัวมาเป็นนักสะสมผลงานศิลปะสมัยใหม่และร่วมสมัย ร่วมด้วยถึงคุณเอริค บุนนาค บู๊ทซ์ บุตรชาย โดยได้จัดตั้งพิพิธภัณฑ์นี้ขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์ให้กับคุณพัฒศรี ภรรยาอันเป็นที่รักยิ่ง และเจ้าจอมเอี่ยม พระสนมเอกในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) คุณทวดของคุณพัฒศรี โดยชื่อของพิพิธภัณฑ์เกิดจากการผสมผสานระหว่างคำว่า ‘ใหม่’ ที่มาจากชื่อเมืองเชียงใหม่ และความสดใหม่ กับคำว่า ‘เอี่ยม’ ซึ่งเป็นการสดุดีถึงเจ้าจอมเอี่ยม รวมสองคำเข้าด้วยกัน กลายเป็นคำว่า ‘ใหม่เอี่ยม’ ซึ่งมีความหมายดีเยี่ยม นั่นเอง

พิพิธภัณฑ์ศิลปะร่วมสมัยใหม่เอี่ยม จัดตั้งขึ้นตามความตั้งใจที่อยากจะส่งเสริมเรื่องราว และกิจกรรมศิลปวัฒนธรรมของเชียงใหม่ ให้เป็นที่สนใจมากยิ่งขึ้น โดยมีจุดประสงค์หลักที่อยากจะแบ่งปันคอลเลกชั่นส่วนตัวที่สะสมมา กว่า 30 ปีให้ทุกคนได้มีโอกาสสัมผัสพลังแห่งศิลปะที่ยิ่งใหญ่ และส่งต่อแรงบันดาลใจไปยังผู้สะสมรุ่นต่อๆ ไป พื้นที่ตั้งพิพิธภัณฑ์ ดัดแปลงจากคลังสินค้าเก่าขนาด 3,000 ตารางเมตร ตัวอาคารถูกจัดวางอย่างโดดเด่นแต่กลมกลืนไปกับธรรมชาติของต้นไม้ใหญ่ริมข้างทาง สะท้อนความทันสมัยด้วยความสูงเสียดฟ้าขนาด 9 เมตร อันเกิดจากการเรียงสับหว่างของกระจกโมเสกนับหมื่นชิ้น คงเทคนิคการติดตั้งแบบดั้งเดิมของช่างสิบหมู่ ประยุกต์เข้ากับเทคนิคสมัยใหม่แบบเดียวกับที่ติดตั้งกระเบื้องในสระว่ายน้ำ ไล่ระดับจากบนลงล่างด้วยไซส์จากบานใหญ่ไปยังบานเล็ก สร้างเงาสะท้อนอ้อล้อแสงเงาต่างช่วงเวลา พื้นที่ทั้งหมดออกแบบโดย ผศ.ดร.รชพร ชูช่วย จากบริษัทสถาปนิก Allzone ซึ่งใช้เวลาในการก่อสร้างแล้วเสร็จ 1 ปีโดยประมาณ

โดดเด่นแต่หากยังกลมกลืนด้วยภาพลวงตาอันเกิดจากแสงและเงาที่สะท้อนผ่านกระจกโมเสก

ผนังที่หยักไปมาเป็นคลื่น ลดแรงสะท้อนออกสู่ถนน และจากถนนกลับมายังตัวอาคารได้เป็นอย่างดี

ในส่วนของภายในตัวพิพิธภัณฑ์ พื้นที่ชั้นล่างเป็นหอนิทรรศการหมุนเวียน ห้องฉายภาพยนตร์ ขนาด 40 ที่นั่ง และหอทางเดินสดุดีเจ้าจอมเอี่ยม และประวัติตระกูลบุนนาค ชั้นบนเป็นพื้นที่นิทรรศการถาวรกว่า 1,300 ตารางเมตร และห้องนิทรรศการขนาดเล็กอีก 2 ห้อง พื้นที่ตรงกลางพิพิธภัณฑ์สามารถปรับเปลี่ยนการใช้งานได้ทั้งแบบในร่มและกลางแจ้ง สำหรับกิจกรรมอย่างงานเปิดนิทรรศการ และการแสงสี และงานกิจกรรมทางการศึกษา ร่วมถึงกิจกรรมเชิงสังคมต่างๆ ทั้งหมดถูกวางสัดส่วนโดยยึดตามโครงสร้างของพิพิธภัณฑ์ระดับสากลเป็นหลัก ออกแบบพื้นที่เรียงลำดับตามประเภทของงาน โดยจัดให้นิทรรศการขนาดใหญ่ อยู่ต่อจากโถงจัดนิทรรศการกลางแจ้ง ไร้เครื่องปรับอากาศ และเปิดรับแสง และอากาศตามธรรมชาติได้อย่างเต็มที่ ตามมาด้วยห้องนิทรรศการถาวรที่แสดงของสะสม และนิทรรศการชั่วคราวที่จะจัดแสดงสลับสับเปลี่ยนกันไป ที่มีการออกแบบห้องให้สามารถเปิดหรือปิดช่องรับแสงและอากาศได้ตามความเหมาะสม ตามด้วยห้องนิทรรศการขนาดเล็ก 2 ห้อง ที่ควบคุมทุกอย่าง อย่างเข้มงวด สำหรับงานที่ต้องรักษาอุณหภูมิ และอาจต้องใช้แสงในการแสดงโดยเฉพาะ

เชื่อมต่อระหว่างตัวอาคารด้วย Blurred Space พื้นที่จัดนิทรรศการกลางแจ้ง

วัสดุก่อสร้างธรรมดาถูกนำมาใช้ในการตกแต่งพื้นที่ เพื่อยืนยันเจตนารมย์ของพิพิธภัณฑ์ที่อยากกลมกลืนมากกว่าแตกต่าง

สถาปนิกใช้สีขาวและการวางโครงสร้างแบบเรียบง่าย แต่เฉียบคมเพื่อช่วยให้ตัวอาคารไม่ข่มกับงานที่มาจัดแสดงมากเกินไป

บรรยากาศภายในห้องนิทรรศการ

ห้องนิทรรศการ

ห้องนิทรรศการ

นอกจากการออกแบบทางสถาปัตยกรรมที่เด่นชัดแล้ว ทีมสถาปนิกยังออกแบบแสงภายในพิพิธภัณฑ์ โดยออกแบบช่องระหว่างตัวอาคารและช่องว่างระหว่างหลังคา เพื่อให้เกิดมิติระหว่างแสงธรรมชาติที่สาดเข้ามา และแสงจากหลอดไฟ

โถงกว้างสำหรับจัดนิทรรศการขนาดใหญ่ ตัวหลังคาสามารถเปิดรับแสง และอากาศตามธรรมชาติได้อย่างเต็มที่

พิพิธภัณฑ์ศิลปะร่วมสมัยใหม่เอี่ยม แม้จะดูแปลกตาท่ามกลางความอ่อนช้อยของสถาปัตยกรรมเมืองล้านนาของเชียงใหม่ไปบ้าง แต่ก็หาโดดเด่นจนดึงดูดความสนใจของสิ่งที่มีอยู่ไม่ ด้วยจุดมุ่งหมายที่จะสร้างพื้นที่แลกเปลี่ยนเพื่อก่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลงในการอยู่ร่วมมือกันของผู้คนจากหลากหลายวงการ ทั้งพิพิธภัณฑ์, ศิลปิน และชุมชนท้องถิ่น จึงทำให้พิพิธภัณฑ์ศิลปะร่วมสมัยแห่งนี้เป็นเสมือนช่องทางให้ทั้งคนไทยและชาวต่างชาติ คนรุ่นใหม่ รุ่นเก่าได้เข้าถึงศิลปะมากขึ้น

พิพิธภัณฑ์ศิลปะร่วมสมัยใหม่เอี่ยม จัดตั้งขึ้นตามความตั้งใจที่อยากจะส่งเสริมเรื่องราว และกิจกรรมศิลปวัฒนธรรมของเชียงใหม่ ให้เป็นที่สนใจมากยิ่งขึ้น โดยมีจุดประสงค์หลักที่อยากจะแบ่งปันคอลเลกชั่นส่วนตัวที่สะสมมา กว่า 30 ปีให้ทุกคนได้มีโอกาสสัมผัสพลังแห่งศิลปะที่ยิ่งใหญ่ และส่งต่อแรงบันดาลใจไปยังผู้สะสมรุ่นต่อๆ ไป