INSTITUT DU MONDE ARABE BY JEAN NOUVEL
เมื่ออาคารเคลื่อนไหวได้ตามแสงแดด
Institut du Monde Arabe หรือ สถาบันเผยแพร่วัฒนธรรมอาหรับในกรุงปารีส หนึ่งในสถานที่อันน่าเยี่ยมชมสำหรับผู้ที่ชื่นชอบสถาปัตยกรรมหรือมีความสนใจเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ของทวีปตะวันออกกลาง โครงการนี้ได้รับความร่วมมือระหว่างรัฐบาลฝรั่งเศสและ The Arab League เพื่อเป็นการสานสัมพันธ์ระหว่างกลุ่มอาณานิคมของทั้งสองประเทศ ประกอบไปด้วย 2 อาคาร ตั้งอยู่ทางเหนือและใต้ โดยตัวอาคารเหนือมีความสูง 9 ชั้น และอาคารใต้มีความสูง 11 ชั้น เชื่อมโยงกันด้วยลานสนามสำหรับจัดงานแสดงชั่วคราว
จุดเด่นของอาคารใต้ คือ ผนังอาคารอัจฉริยะที่สามารถปรับสมรรถภาพในการกันแสงแดดได้โดยอัตโนมัติตามสภาพแวดล้อมของแต่ละวัน ผนังเหล็กหน้าตาคล้ายเลนส์กล้องที่สามารถขยายกว้างหรือหรี่ลงตามสภาพแสงแดดนี้ ถึงแม้จะดูไฮเทคแต่จริงๆแล้วเป็นเทคโนโลยีดั้งเดิมของชาวอาหรับในการก่อสร้างฉากกรองแสงบนหน้าต่างที่เรียกว่า Mashrabiyya ซึ่งนำเอารูปทรงเรขาคณิตต่างๆ มาสานทอกันเป็นลายตาข่ายใช้สำหรับกันแสงแดดหรือเพื่อสร้างความเป็นส่วนตัวให้กับผู้อยู่อาศัยในทวีปตะวันออกกลาง
ไดอะเฟรมความไวแสงหลากร้อยอัน บนตัวอาคาร เคลื่อนไหวตามแสงที่ตกกระทบผ่าน เปิดมิติแสงเงาที่เคลื่อนไหวแตกต่างกันตามช่วงเวลากระทบแสง
ขนาดพื้นที่ 26,900 ตารางเมตร สูง 32 เมตร กว้าง 77 เมตร และยาว 35 เมตร แบ่งออกเป็น 2 อาคาร ประกอบด้วย ร้านอาหาร พิพิธภัณฑ์ ห้องสมุด สำนักงาน และหอประชุม
Jean Nouvel ได้ออกแบบระบบผนังเหล็กนี้จากรูปทรงสี่เหลี่ยมจตุรัส วงกลม และ รูปแปดเหลี่ยม แต่ละรูปทรงสามารถเคลื่อนไหวได้เองเพื่อควบคุมแสงในแต่ละจุดที่แตกต่างกัน ผลลัพธ์ คือ ความงดงามของแสงและเงาที่เคลื่อนไหวช้าๆ ตลอดวันภายในตัวอาคาร ซึ่งจะสามารถมองเห็นการเคลื่อนไหวนี้ได้ทั้งจากภายใน และภายนอก
การใช้แสงและเงาเป็นตัวกำหนดการดีไซน์และสร้างปฏิสัมพันธ์ในตัวอาคารนี้ทำให้ผู้มาเยือนได้เข้าถึงความงดงามและละเอียดอ่อนของสถาปัตยกรรมพื้นเมืองของชาวอาหรับที่นอกจากจะแลดูสวยงามแล้วยังมีประโยชน์ในการใช้สอยเป็นอย่างดีอีกด้วย
แม้ Institut du Monde Arabe นี้จะสร้างเสร็จมานานแล้วตั้งแต่สมัยปี 1987 แต่ผนังอัจฉริยะของอาคารนี้ก็ยังเป็นตัวอย่างที่ดีในการออกแบบผนังอาคารให้สามารถตอบสนองความเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมมาจนถึงบัดนี้
MIA ดูโดดเด่น สะดุดตา เมื่อมองจากด้านนอก
มองเผินๆ อาคาร MIA เป็นเพียงอาคารลวดลายธรรมดา แต่พอมองอย่างตั้งใจ ระบบผนังเหล็กนี้ เกิดจากรูปทรงสี่เหลี่ยมจตุรัส วงกลม และ รูปแปดเหลี่ยม เรียงทับซ้อนกัน ขยับด้วยกลไกได้สูงสุดถึง 18 รูปแบบต่อวัน
สีขาว เทา ดำ ภายใน ถูกส่งผ่านความโปร่งใสของตัวอาคารออกมายังภายนอก
Text: กชพร นฤมาณนลินี
Photo: Howell Wong
