“มะเร็งเยื่อหุ้มปอด”

“โรคร้ายที่แพทย์ยากจะรักษา…แต่ป้องกันได้”

ในบรรดาโรคมะเร็งที่ร้ายแรงและพรากชีวิตผู้คนโดยไม่มีสัญญาณเตือนล่วงหน้า “มะเร็งเยื่อหุ้มปอด” ถือเป็นหนึ่งในโรคร้ายแรงที่ยากต่อการรักษาและมีอัตราการเสียชีวิตสูงปัจจัยหลักที่นำไปสู่โรคร้ายนี้ คือการได้สัมผัสกับ “แร่ใยหิน” (Asbestos) อย่างไม่รู้ตัว แร่ใยหินเป็นเส้นใยแร่ธรรมชาติที่แบ่งออกเป็นหลายประเภท โดยเฉพาะกลุ่มแอมโฟไบล์ (Amosite, Crocidolite) ที่มีความเชื่อมโยงกับการเกิดมะเร็งเยื่อหุ้มปอดมากที่สุด เมื่อสูดดมเข้าไป ฝุ่นใยหิน จะติดอยู่ในเยื่อหุ้มปอด กระตุ้นการอักเสบเรื้อรัง และส่งผลให้เซลล์เกิดการกลายพันธุ์ซึ่งอาจนำไปสู่การพัฒนาเป็นมะเร็งในระยะยาว (ที่มา https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK519530/)

ทำไมแร่ใยหินถึงอันตราย แม้ในปริมาณน้อย? แร่ใยหินเคยถูกใช้แพร่หลายในวงการอุตสาหกรรมและก่อสร้าง เช่น กระเบื้องหลังคา แผ่นกันไฟ ผ้าเบรก และฉนวนกันความร้อน แต่เมื่อวัสดุเหล่านี้เสื่อมสภาพ ถูกตัด เจาะ ขัด หรือรื้อถอน จะปล่อยฝุ่นใยหิน ที่มีขนาดเล็กมาก ลอยฟุ้งในอากาศและเข้าสู่ระบบหายใจได้ง่ายเส้นใยชนิด Crocidolite และ Amosite ซึ่งอยู่ในกลุ่มแอมโฟไบล์มีลักษณะเรียวยาว ตรง และทนต่อการย่อยสลายในร่างกายทำให้สามารถฝังตัวในเยื่อหุ้มปอดได้นานหลายสิบปี และสร้างปฏิกิริยาอักเสบเรื้อรังได้อย่างต่อเนื่อง แม้ไม่ได้สัมผัสโดยตรงเพียงแค่ อยู่ใกล้อาคารเก่า หรือวัสดุที่มีแร่ใยหินโดยไม่มีการป้องกันก็สามารถรับเส้นใยเข้าร่างกายได้
(ที่มา https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK519530/)

สังเกตอาการด่วน! คุณอยู่ในกลุ่มเสี่ยงมะเร็งเยื่อหุ้มปอดหรือไม่ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักไม่รู้ตัวว่าตนเองสัมผัสแร่ใยหิน เพราะโรคนี้มีระยะฟักตัวนาน 20–50 ปี และแสดงอาการเมื่อเข้าสู่ระยะลุกลามแล้ว อาการที่พบบ่อย ได้แก่ เจ็บหน้าอกลึก ๆ แบบเรื้อรัง, หายใจติดขัด หายใจไม่อิ่ม,
น้ำหนักลดผิดปกติ, ไอเรื้อรัง หรือมีเสียงแหบ, เหนื่อยง่ายกว่าปกติบางรายมีไข้ต่ำเรื้อรังหรือมีของเหลวในโพรงเยื่อหุ้มปอดเมื่อพบว่ามีอาการผิดปกติดังกล่าว ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อให้แพทย์ประเมินอาการ สำหรับผู้ที่มีความเสี่ยง เช่น ทำงานอยู่ในอุตสาหกรรมวัสดุก่อสร้าง ผ้าเบรก ฯลฯ ที่ใช้แร่ใยหินควรแจ้งให้แพทย์ทราบอย่างชัดเจนว่ามีประวัติสัมผัสกับแร่ใยหินมายาวนานแค่ไหน

วิธีป้องกันและดูแลตัวเองให้ห่างไกลจากมะเร็งเยื่อหุ้มปอด
การป้องกันคือหัวใจสำคัญ โดยเฉพาะในพื้นที่ที่มีความเสี่ยงสูงจาก
แร่ใยหิน และ ฝุ่นใยหิน ดังนี้
1. หลีกเลี่ยงการสัมผัสวัสดุที่มีแร่ใยหินโดยตรงหากจำเป็นควรสวมหน้ากากกรองฝุ่นระดับ P100
2. เลือกใช้ วัสดุก่อสร้างปราศจากแร่ใยหิน โดยสอบถามผู้จำหน่าย หรือเลือกผลิตภัณฑ์ที่มีฉลาก “Non-Asbestos”
3.หลีกเลี่ยงการอยู่ใกล้พื้นที่รื้อถอนอาคารที่ไม่มีมาตรการควบคุมฝุ่นใยหิน
4. หากสงสัยว่ามีฝุ่นใยหินติดตัว ให้รีบเปลี่ยนเสื้อผ้าและล้างร่างกายทันที
5. ตรวจสอบบ้าน โรงเรียน หรือสถานที่ทำงาน โดยเฉพาะอาคารเก่ากว่า 30 ปี ว่าใช้วัสดุประเภทใดในการก่อสร้าง หากรื้อถอนหรือซ่อมแซม
ควรอยู่ในการดูแลของผู้เชี่ยวชาญ
6. หากมีอาการผิดปกติทางเดินหายใจควรพบแพทย์ทันที และแจ้งประวัติการสัมผัสแร่ใยหิน

“มะเร็งเยื่อหุ้มปอด” อาจรักษายาก…แต่เราทุกคนช่วยกันป้องกันได้ตั้งแต่วันนี้แม้โรคมะเร็งเยื่อหุ้มปอดจะรักษาได้ยาก แต่สามารถป้องกันได้ด้วยการตัดวงจรความเสี่ยงที่ต้นเหตุ ทุกคนในสังคมไม่ว่าจะเป็นผู้ผลิตวัสดุ ผู้ประกอบการก่อสร้าง เจ้าของบ้าน หรือหน่วยงานรัฐ ต่างสามารถมีบทบาทร่วมกันในการส่งเสริมการใช้วัสดุก่อสร้างปราศจากแร่ใยหิน และให้ความรู้แก่ประชาชนเกี่ยวกับภัยเงียบจากฝุ่นใยหิน

เพราะสุขภาพของคุณและคนที่คุณรัก เริ่มต้นจากความรู้ ความเข้าใจ และการเลือกใช้วัสดุก่อสร้างที่ปลอดภัยตั้งแต่วันนี้